Korps Gestichtswacht


Gestichtswacht

De bewaking in Veenhuizen was in handen van de Koninklijke Marechaussee maar die werd op 1 juli 1942 omgedoopt in het korps Gestichtswacht. In juli ’43 werkten er 120 gestichtswachters. De gestichtswachter deed dienst bij de Nederlandse gevangenissen en Rijksasiels voor Psychopaten. Vanaf de dag van de oprichting van het Korps 1 juli 1942 tot en met de dag van de opheffing op 1 februari 1984, zijn er 3086 gestichtswachters en 179 bewakingsemployés werkzaam geweest bij het Korps.


Opleidingen


10 Jaar Gestichtswacht 1952

Marechaussees wapen

1 Juli 1952 is het 10 jaren geleden dat de bezetter begon met het terugnemen van de Marechaussees uit Veenhuizen. Sedert 1929 waren de leden van dit Wapen belast geweest met het bewaken van in de open lucht tewerkgestelden gedetineerden. Desondanks vond de bezetter dat dit werk niet tot de taak van een politiebeambte behoorde. Ten gevolge van deze maatregel waren de Hoofddirecteur, en Directeuren wel genoodzaakt zelf in de bewaking te voorzien.  Begonnen werd met 10 zaalopzieners met de buitenbewaking te belasten nadat zij daarvoor een speciale opleiding hadden genoten.

Aan het einde van de bezetting was het nieuwe Korps  Gestichtswacht genaamd - 150 man sterk. De leden van het Korps waren meestal personen afkomstig van het door de bezetter ontbonden leger en de marine, die tijdelijk een onderdak zochten. Dat er dus na de bevrijding veel mutaties in het Korps voorkwamen was vanzelfsprekend. Temeer omdat degenen die afkomstig v.aren van de Koninklijke Marine allen zonder uitzondering in militaire dienst werden teruggeroepen. De vacatures werden aangevuld door het in dienst nemen van leden afkomstig van de BS Gezagstroepen en D G.B R.  Elf Leden keerden nimmer uit Duitsland waarheen ze door de bezetter waren weggevoerd terug. Sedert de dag van oprichting tot heden zijn 485 personen in dienst genomen. Na volbrachte opleiding vonden 110 een plaats, meestal als bewaarder bij het Gevangeniswezen. 26 Leden gingen over naar de Rijks- of Gemeentepolitie 6 werden geplaatst bij bedrijfspolitie van grote ondernemingen, zoals, Hembrug, terwijl 7 nog dienen bij de douane. Momenteel is het Korps 91 man sterk. Uit één en ander blijkt, dat ongeveer de helft van het aantal personen dat bij het Korps in dienst treedt zich in een ambtelijke functie thuis voelt. De andere helft houdt tenslotte toch nog meer van de burgerpet. De datum van oprichting wordt enigszins feestelijk herdacht doordat de Sportvereniging, GEWA welke vereniging geacht wordt op dezelfde datum te zijn opgericht als het Korps, op 4 Juli a s. van 16:00-19:00 uur receptie houdt in de kantine van het nieuwe legeringsgebouw te Esserheem. Het spreekt vanzelf dat een ieder welkom is. Vele oud-leden van het Corps worden verwacht. De dag wordt besloten met het houden van onderlinge wedstrijden. Leden van de personeelsvereniging "Departement van Justitie",  met welke vereniging van ouds prettige relaties bestaan, zijn op 4, 5 en 6 Juli de gast van de GEWA.  Op 5 Juli vindt er een voetbalwedstrijd plaats tussen GEWA 1 en D v J. I. Met een diner wordt dan het eerste tien jarig bestaan besloten en treden wij ook de komende tijd vastbesloten en opgewekt tegemoet.  

H WALTERS  bron boek H.Steensma


Citaten van de gestichtswachter

  • De Marechaussee was tot 1942 verantwoordelijk voor de buitenbewaking van Veenhuizen. 
  • 16 dec 1944 werden 10 Gestichtswachters en een directeur uit Veenhuizen gearresteerd tijdens een razzia en omgebracht in Neuengamme. Verhaal van Krijn Bouman
  • Majoor Mulder van het Korps Gestichtswacht, alias ‘De Zwarte’. 'Zwarte Mulder'.
  • De kever was officieel aangeduid als "Anton 1", maar de gestichtswachters noemden de auto "De Gouden Koets"
  • De eerste Gewalientjes van het Korps Gestichtwacht (aug 1980) Marian vd Merwe, Anita Suikerbuijk, Marion Gherbaz, Ina Nanninga, Helga Veenstra. Annie Smoorenburg, Agathe Oosterhuis, Amelia Kainama, Benita van Riemsdijk † , Hannie van Overmeerden.